donderdag 1 december 2011

Rituelen

Ik heb behoefte aan ritme in mijn leven. In het dagelijks leven bijvoorbeeld: op tijd op, mediteren, ontbijtje, op zaterdagochtend naar de markt...
Maar in december borrelt vooral ook het verlangen naar kerst-rituelen weer op. Ik ben zelf opgevoed in de RK kerkelijke kersttraditie. Vier weken voor kerstmis stak mijn moeder het eerste kaarsje van de adventkrans aan. Wat later die maand gingen we een kerstboom uitzoeken en tuigden we die samen op. We hadden elk jaar dezelfde ballen en piek. En elk jaar was het een feest als we de doos uit de kelder haalden. Maria en Josef waren door mijn moeder zelf gemaakt van poppen. Ik speelde er uren mee, liggend op mijn buik voor het stalletje. Op kerstavond gingen we naar de kerk, waarna we soep en pasteitjes aten. Later gaven we elkaar kadootjes (we waren te oud voor Sinterklaas).
Vaak gingen we op tweede kerstdag ook nog naar de kerk.

Inmiddels ben ik al 20 jaar het huis uit en heb zelf een gezin. Mijn man is niet zo van de kerst, het zegt hem niet zoveel. Dus zal ik er zelf een draai aan moeten geven. Want ik heb behoefte aan rituelen. Aan betekenis. Ik heb nog jaren gedacht dat ik op zijn minst naar de kerk moest gaan, zodat het feest nog enigszins inhoud had. Maar dan kwam ik telkens zo teleurgesteld weer thuis. De kerk heeft geen betekenis meer voor me. Ik geloof namelijk niet meer in de god zoals de RK kerk me die voorschotelde. Ik heb er misschien wel helemaal nooit in geloofd.
Maar dat verlangen naar betekenis in de vorm van rituelen of tradities blijft. Het is een verlangen naar verbondenheid, naar licht in duistere dagen. Naar even stilstaan en genieten van hoe goed het leven is. Ons even er in onderdompelen. Naar de afsluiting van een oud jaar en het begin van een nieuw jaar vol nieuwe plannen.
Nee, het gaat niet over heel veel en duur eten. Het gaat ook niet over grote kado's of over perfect geplande dagen (en die vervolgens in onmin met je omgeving doorbrengen). Het gaat voor mij over samen beleven. Op een manier die aan ons alle vier recht doet.
Rituelen moeten ontstaan, je plant ze niet. Sinds ik kinderen heb, vind ik het makkelijker om betekenis te creeren rond kerst. Ik vind het heerlijk de oudste het kerstverhaal voor te lezen. Want het is een prachtig verhaal zo zonder de poeha van de RK kerk. En andere verhalen lezen we ook, zoals de prachtige kerstverhalen van Astrid Lindgren. We luisteren naar mooie muziek, bakken lekkere dingen en versieren de kerstboom met zelfgemaakte spulletjes. De poppen Maria en Josef wonen inmiddels bij ons op zolder en die worden uit de doos gehaald, waarna mijn oudste dochter er mee speelt.
Toen ik hier zo over zat te mijmeren, kreeg ik ineens de behoefte om de inleider van een nieuw kerstritueel te maken: een adventkalender. Ik heb er een gemaakt voor mijn oudste dochter. Achter elk raampje zit een klein schilderijtje, soms met een bemoedigende uitspraak erbij. Ik voelde me zo gelukkig toen ik ermee bezig was. Ik wil haar zo graag iets moois geven. Maar ik geef het ook aan mezelf. Ik maak van kerst nu een feest dat bij mij past. Niet iets gejats of iets uit de oude doos, maar iets wat van mij of liever van ons is. En dat elk jaar een beetje meer traditie wordt, zodat mijn dochters er als ze volwassen zijn met veel plezier op kunnen terugkijken. En dan hun eigen traditie op de wereld zetten